ფარისებრი ჯირკვლის სტრუქტურული და ფუნქციური ერთეული არის ფოლიკული, რომელიც ამოფენილია თიროციტებით (ფარისებრი ჯირკვლის უფრედებით). სწორედ თირეოციტში გამომუშავდება ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონები, მათ შორის თიროქსინი -T4

T4 (თიროქსინი) სისხლში ცილასთან შეკავშირებული და თავისუფალი სახით ცირკულირებს. თიროქსინის ცილასთან შეკავშირებული ფრაქცია არის ინერტული.
T4-ის ბიოლოგიურ ეფექტებს მხოლოდ მისი თავისუფალი (free) ფრაქცია იწვევს. თვისუფალი თიროქსინი აღინიშნება აბრევიატურით – FT4.

ცილასთან შეკავშირებული და თავისუფალი ფრაქციების დონე ურთიერთდამოკიდებულია – როცა ცირკულაციაში არსებული თავისუფალი ჰორმონი იხარჯება, ცილის კავშირიდან ახალი ფრაქცია გამოთავისუფლდება.

სისხლში არსებული თიროქსინის (T4) 99,95 – 99,98 % ცილასთან არის შეკვაშირებული და მხოლოდ 0.02 – 0.05 % არის თავისუფალი (FT4);

თიროქსინი (ტრიიოდთირონინთან (T3) ერთად) მოქმედებს ორგანიზმის ფიზიკურ და ფსიქიკურ განვითარებაზე, განაპირობებს რიგი შინაგანი და გარეგანი ორგანოების ფუნქციონირებას. ის მოქმედებს ნივთიერებათა ცვლაზე, ცენტრალური და პერიფერიული ნერვული სისტემის ფუნქციონირებაზე, გულ-სისხლძარღვთა, საჭმლის მომნელებელ, ნერვ-კუნთოვან, საყრდენ-მამოძრავებელ სისტემებზე და სხვ.

თავისუფალი თიროქსინი (FT4 ) გამოიყენება საიმედო დიაგნოსტიკურ პარამეტრად ყველა იმ შემთხვევაში როდესაც ადგილი აქვს თირეოტროპული ჰორმონის (TSH) ცვლილებას.

კვლევისთვის საჭირო მასალას წარმოადგენს სისხლის შრატი, განსაზღვრის მეთოდს – იმუნოქემილუმინესცენტური.
კვლევა ხორციელდება დღის პირველ ნახევარში, მშვიდ ვითარებაში.

ჰიპოფიზის ნორმალური ფუნქციის მქონე პაციენტებში TSH-ის განსაზღვრა ხდება:

– ჰიპო ან ჰიპერთირეოზის დიაგნოსტიკის დროს;
– ჰიპოთირეოზის მკურნალობის დროს – ჩანაცვლებითი თერაპიის მონიტორონგისათვის;
-ჰიპერთირეოზის მკურნალობის დროს – ფარისებრი ჯირკვლის ფუნქციის დათრგუნვის შეფასებისათვის;
– კვანძოვანი ჩიყვის დროს – თიროქსინით სუპრესიული თერაპიისას
და ა.შ.

კვლევისათვის საჭირო მასალას წარმოადგენს სისხლის შრატი, კვლევის მეთოდს – იმუნოქემილუმინესცენტური.

ანალიზის ჩაბარება ხდება დღის პირველ ნახევარში, მშვიდ ვითარებაში.